Εκκλησία: Ο ορισμός, ο αρχηγός και τα μέλη
Υπάρχουν πραγματικά λίγες λέξεις που να χρησιμοποιούνται τόσο πολύ από τους Χριστιανούς όσο η λέξη "εκκλησία". Δυστυχώς όμως, λίγοι είναι επίσης εκείνοι που πραγματικά κατανοούν αυτήν την λέξη όπως η Βίβλος την κατανοεί, και εφαρμόζουν την Βιβλική έννοια της στην πράξη. Με δεδομένη την σημαντικότητα της καλής κατανόησης των όσων ο Λόγος του Θεού λέει για την εκκλησία, θα αφιερώσουμε το άρθρο αυτό στην λεπτομερή εξέταση της.
1. Εκκλησία: Ο ορισμός
Μια γρήγορη ματιά σε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι η λέξη "εκκλησία" σημαίνει, δείχνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία χρησιμοποιεί αυτήν την λέξη είτε για να δηλώσει ένα χώρο όπου διάφορες θρησκευτικές τελετές λαμβάνουν χώρα είτε σαν συνθετικό στους τίτλους διαφόρων δογμάτων1. Εντούτοις, οι χρήσεις αυτές της λέξης εκκλησία δεν συμφωνούν με ότι ο Λόγος του Θεού ορίζει ως εκκλησία, κάνοντας μ’ αυτό τον τρόπο αναγκαία την καλύτερη εξέταση της σημασίας της λέξης αυτής.
1.1. Η λέξη "εκκλησία" και η γενική της σημασία
Όπως άλλωστε φανερώνει και η ετυμολογία της (εκ+καλώ) , η λέξη "εκκλησία" σημαίνει "ότι έχει κληθεί", "η σύναξη των καλεσμένων". Όπως ο E.W. Bullinger λέει αυτή η λέξη χρησιμοποιούνταν "για κάθε συνάθροιση, αλλά ειδικά για την συνάθροιση των πολιτών ή ενός μέρος από αυτούς2". Στην Καινή Διαθήκη η λέξη εκκλησία απαντάται 115 φορές. Αν και για μας τους Έλληνες είναι ευκολότερο να καταλάβουμε ότι η λέξη αυτή δεν χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά από Χριστιανούς ή για Χριστιανούς (ήδη έχουμε αναφέρει στην υποσημείωση 2 το παράδειγμα με την "εκκλησία του δήμου") ας το δούμε επίσης και στην Βίβλο, στις Πράξεις 19/ιθ. Εκεί, αναφορικά με μια συγκέντρωση ενάντια στον Παύλο που έγινε στην Έφεσο, διαβάζουμε:
Πράξεις 19/ιθ/32, 35, 39, 41
"άλλοι μεν λοιπόν έκραζον άλλο τι και άλλοι άλλο. διότι η σύναξη [αρχαιοελληνικό κείμενο: εκκλησία] ήτο συγκεχυμένη, και οι πλειότεροι δεν ήξευρον διά τι είχον συναχθεί .... Καθησυχάσας δε ο γραμματεύς τον όχλον, λέγει, ........ Εάν δε ζητείται τι περί άλλων πραγμάτων, εν τη νομίμω συνελεύσει [αρχαιοελληνικό κείμενο: εκκλησία] θέλει διαλυθεί.......Και ειπών ταύτα, απέλυσε την συνέλευσιν [αρχαιοελληνικό κείμενο: εκκλησία]."
Όπως είναι φανερό απ’ αυτό το απόσπασμα, η λέξη "εκκλησία χρησιμοποιούνταν για μη Χριστιανικές, και όπως συμβαίνει στην περίπτωση μας, ακόμα και για αντιχριστιανικές συναθροίσεις.
Ότι η γενική σημασία της λέξης "εκκλησία" είναι "συνάθροιση", είναι επίσης καθαρό από την χρήση της λέξης αυτής στην LXX ή αλλιώς μετάφραση των Εβδομήκοντα. Εκεί αυτή η λέξη χρησιμοποιείται 71 φορές όλες σαν μετάφραση της Εβραϊκής λέξης "κιαχαλ" η οποία σημαίνει "συγκέντρωση, συνάθροιση, την πράξη; η σύναξη, η συνέλευση, το συνέδριο; με μια πιο ευρεία έννοια χρησιμοποιείται για κάθε συνάθροιση ή πλήθος ανθρώπων, εθνών, κακών, δικαίων κ.τ.λ.3"
Για να καταλήξουμε λοιπόν: η γενική σημασία της λέξης "εκκλησία" είναι "συνάθροιση". Αυτή η λέξη δεν χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για χριστιανικές συναθροίσεις ή για τα κτήρια που φιλοξενούσαν τέτοιες συναθροίσεις. Αντίθετα ήταν ένας γενικός όρος που χρησιμοποιούνταν για κάθε συνάθροιση οποιουδήποτε είδους και αν ήταν αυτή.
1.2 Η λέξη "εκκλησία": η σημασία της στον Λόγο του Θεού
Έχοντας δει τι η λέξη "εκκλησία" γενικά σημαίνει, είναι τώρα ώρα να δούμε τι αυτή σημαίνει στον Λόγο του Θεού, και ειδικά στο μέρος εκείνο του Λόγου που αναφέρεται στην εποχή την χάρης (δηλαδή στις Πράξεις και τις επιστολές4), στην οποία άλλωστε ζούμε. Εκεί, αν και ξανά αυτή η λέξη σημαίνει συνάθροιση, αυτή τη φορά πρόκειται για ειδικής σύνθεσης συνάθροιση που έχει ως μέλη ΟΛΟΥΣ τους αναγεννημένους πιστούς, δηλαδή όλους εκείνους που έχουν ομολογήσει με το στόμα τους τον Κύριο Ιησού και έχουν πιστέψει με τη καρδιά τους ότι ο Θεός τον ανέστησε από τους νεκρούς (προς Ρωμαίους 10/ι/9). Ένας άλλος όρος που η Βίβλος χρησιμοποιεί για να δηλώσει αυτό το παγκόσμιο5 σύνολο των πιστών του Χριστού είναι "σώμα" ή "το σώμα του Χριστού". Το ότι "εκκλησία", "σώμα" ή "σώμα του Χριστού" είναι όροι ισοδύναμοι που όλοι χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν το σύνολο των πιστών, είναι φανερό από διάφορα αποσπάσματα στον Λόγο του Θεού. Έτσι, αρχίζοντας από την προς Κορίνθιους Α 12/ιβ/27 διαβάζουμε:
Προς Κορίνθιους A 12/ιβ/27
"ΣΕΙΣ ΕΙΣΘΕ ΣΩΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ, και μέλη κατά μέρος
Επίσης η προς Κολοσσαείς 1/α/18 μας λέει:
"και αυτός [ο Ιησούς Χριστός] είναι η κεφαλή ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ"
Επιπρόσθετα η προς Εφεσίους 1:22-23 αναφέρει:
"και πάντα [ο Θεός] υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού [του Χριστού] . και έδωκεν αυτόν κεφαλήν υπεράνω πάντων εις ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ, ΗΤΙΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΑΥΤΟΥ [του Χριστού]...."
Εμείς, όλοι οι πιστοί μαζί, συνθέτουμε το σώμα του Χριστού. Ο Λόγος του Θεού δεν λέει ότι σ’ αυτήν την περιοχή υπάρχει ένα σώμα και σ’ εκείνη ένα άλλο. Ούτε λέει ότι αυτό το δόγμα είναι ένα σώμα και εκείνο ένα άλλο. Αυτό που πραγματικά ο Λόγος του Θεού λέει, είναι ότι "ΣΕΙΣ ΕΙΣΘΕ ΣΩΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ", Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Σ’ αυτό το "σεις", ανήκω εγώ, εσύ και γενικά κάθε αναγεννημένος πιστός. Όσον αφορά τον Λόγο του Θεού δεν υπάρχει καμία απολύτως διάκριση είτε εξαιτίας δόγματος, χρώματος, κοινωνικής θέσεως, χώρου διαμονής, είτε εξαιτίας οποιοδήποτε άλλου λόγου. Όπως η προς Γαλάτας 3/γ/26-28 χαρακτηριστικά μας λέει:
Προς Γαλάτας 3/γ/26-28
"διότι ΠΑΝΤΕΣ είσθε υιοί Θεού διά της πίστεως εν Χριστώ Ιησού. Επειδή όσοι εβαπτίσθητε εις Χριστόν, Χριστόν ενεδύθητε.
Δεν είναι πλέον Ιουδαίος ουδέ Έλλην. Δεν είναι δούλος ουδέ ελεύθερος. δεν είναι άρσεν και θήλυ. Διότι ΠΑΝΤΕΣ ΣΕΙΣ ΕΙΣΘΕ ΕΙΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΙΗΣΟΥ."
Όλοι μας χωρίς καμιά διάκριση είμαστε γιοι του Θεού διά της πίστης μας στον Ιησού Χριστό και όλοι μας ξανά χωρίς καμιά διάκριση και ξανά μέσω της ίδιας πίστης μας στον Ιησού Χριστό είμαστε μέλη του σώματος του, της εκκλησίας.
Το γεγονός ότι η εκκλησία ή σώμα είναι ΜΙΑ και ΟΧΙ ΠΟΛΛΕΣ είναι επίσης φανερό και από πολλές άλλες αναφορές στον Λόγο του Θεού. Έτσι αρχίζοντας από την προς Ρωμαίους 12/ιβ/4-5 διαβάζουμε:
Προς Ρωμαίους 12/ιβ/4-5
"διότι καθώς έχομεν εν ΕΝΙ ΣΩΜΑΤΙ μέλη πολλά, πάντα δε τα μέλη δεν έχουσι το αυτό έργον. ΟΥΤΩ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ ΟΙ ΠΟΛΛΟΙ ΕΙΜΕΘΑ ΕΝ ΣΩΜΑ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ, ο δε καθείς μέλη αλλήλων."
Επίσης η προς Κορινθίους A 12/ιβ/12-13
"διότι καθώς το σώμα είναι εν, και έχει μέλη πολλά, πάντα δε τα μέλη του σώματος του ενός, πολλά όντα, είναι ΕΝ ΣΩΜΑ. ΟΥΤΩ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ. Διότι ημείς πάντες διά του ενός πνεύματος εβαπτίσθημεν εις ΕΝ ΣΩΜΑ, είτε Ιουδαίοι είτε Έλληνες, είτε δούλοι είτε ελεύθεροι, και πάντες εις εν πνεύμα εποτίσθημεν."
Προς Κορινθίους A 12/ιβ/20
"αλλά τώρα είναι μεν πολλα μέλη, ΕΝ όμως ΣΩΜΑ"
Προς Εφεσίους 2/β/16
"και να συνδιαλλάξει αμφότερους [Ιουδαίους και Εθνικούς] εις ΕΝ ΣΩΜΑ προς τον Θεόν διά του σταυρού, θανατώσας δι αυτού την έχθραν"
Προς Εφεσίους 4/δ/4
"ΕΝ ΣΩΜΑ και εν πνεύμα, καθώς και προσεκλήθητε με μιαν ελπίδα της προσκλήσεως σας."
Προς Κολοσσαείς 3/γ/15
"και η ειρήνη του Θεού ας βασιλεύει εν ταις καρδίαις υμών, εις την οποίαν και προσεκλήθητε εις ΕΝ ΣΩΜΑ. Και γίνεστε ευγνώμονες"
Όπως είναι φανερό από όλα αυτά τα αποσπάσματα, η εκκλησία, το σώμα του Χριστού, είναι ένα σώμα που περιλαμβάνει ΟΛΟΥΣ τους Χριστιανούς χωρίς καμιά εξαίρεση. Εντούτοις, αυτό που ο Λόγος του Θεού δηλώνει τόσο ξεκάθαρα, φαίνεται να αγνοείται από ένα μεγάλο μέρος της Χριστιανοσύνης, όπως τουλάχιστον η ύπαρξη τόσων πολλών δογμάτων και ομολογιών δείχνει. Πράγματι, πολλοί Χριστιανοί αντί να δουν τους εαυτούς τους σαν μέλη του ΕΝΟΣ σώματος του Χριστού και ΟΛΟΥΣ τους άλλους Χριστιανούς σαν αδέρφια τους και μέλη του ίδιου σώματος, βλέπουν τους εαυτούς τους σαν μέλη του τάδε ή δείνα δόγματος το οποίο χαρακτηρίζουν σαν το σώμα ή ΤΗΝ εκκλησία, και όλους τους άλλους Χριστιανούς που δεν ανήκουν στο δικό τους δόγμα, σαν ξένους για να μην πούμε εχθρούς. Ευτυχώς όμως ο Λόγος του Θεού δεν συμφωνεί με αυτήν την αντίληψη. Όντως, όπως είδαμε για τον Θεό εμείς (ΟΛΟΙ οι Χριστιανοί) δεν είμαστε ούτε ξένοι, ούτε εχθροί μεταξύ μας, ακόμα κι αν τυχαίνει να έχουμε διαφορετικές απόψεις σε πολλά πράγματα. Εφόσον συμφωνούμε ότι ο Ιησούς είναι Κύριος και ότι ο Θεός τον ανέστησε από τους νεκρούς, είμαστε όλοι μας σωσμένοι (προς Ρωμαίους 10/ι/9), παιδιά του Θεού, αδέρφια, μέλη του ίδιου σώματος και στην πραγματικότητα όπως η προς Ρωμαίους 12/ιβ/5 μας λέει: μέλη αλλήλων. Δεν είναι αλήθεια αυτό υπέροχο; Πράγματι, είναι τόσο κρίμα που ο διάβολος έχει καταφέρει να μας κρύψει αυτήν την υπέροχη αλήθεια, κάνοντας μας να πιστεύουμε ότι το σώμα περιορίζεται στο δόγμα μας, τον οργανισμό ή την συγκέντρωση που πηγαίνουμε. Αυτά δεν είναι το σώμα, αλλά ΜΕΡΗ του σώματος6 το οποίο συντίθεται από χιλιάδες άλλες συγκεντρώσεις και εκατομμύρια άλλους Χριστιανούς ακόμα και αν οι απόψεις τους συμβαίνει να συμφωνούν με τις δικές μας μόνο στο ότι ο Ιησούς είναι Κύριος και ότι ο Θεός τον ανέστησε από τους νεκρούς. Αντί λοιπόν για δογματικά μίση, λεκτικούς διαξιφισμούς, και αλληλοεκτοξεύσεις κατηγοριών, χρειάζεται να βάλουμε την αλήθεια του ΕΝΟΣ σώματος βαθιά στην καρδιά μας και να δράσουμε ανάλογα, αγαπώντας και υπηρετώντας ΟΛΟΥΣ τους άλλους Χριστιανούς, που επίσης ανήκουν στο ίδιο σώμα με μας. Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε να πολεμάμε ο ένας τον άλλον, μη προκαλώντας παρά μόνο κακό στο σώμα.
2. Εκκλησία: Ο αρχηγός
Έχοντας δει ότι η εκκλησία όπως ορίζεται στην Βίβλο είναι ΜΙΑ αποτελούμενη από ΟΛΟΥΣ εκείνους που πιστεύουν στον Κύριο Ιησού και στην ανάσταση του, ας προχωρήσουμε τώρα παραπέρα για να δούμε ποιος είναι η κεφαλή, το αφεντικό της εκκλησίας. Η απάντηση της Βίβλου σ’ αυτό το πολύ σημαντικό ερώτημα είναι για μια ακόμη φορά πολύ ξεκάθαρη. Πράγματι η προς Εφεσίους 5/ε/23 μας λέει:
Προς Εφεσίους 5/ε/23
"Ο ΧΡΙΣΤΟΣ [είναι η] ΚΕΦΑΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ"
Άλλα αποσπάσματα που επιβεβαιώνουν ότι το αφεντικό, η κεφαλή, της εκκλησίας είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι:
Προς Εφεσίους 1/α/22
"και πάντα [ο Θεός] υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού [του Ιησού].
ΚΑΙ ΕΔΩΚΕΝ ΑΥΤΟΝ [τον Χριστό]
ΚΕΦΑΛΗΝ ΥΠΕΡΑΝΩ ΠΑΝΤΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ."
Προς Κολοσσαείς 1/α/18
"και ΑΥΤΟΣ [ ο Χριστός] ΕΙΝΑΙ Η ΚΕΦΑΛΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ."
Όπως είναι προφανές από τα παραπάνω αποσπάσματα, εκείνος που ο Θεός διόρισε να είναι ο διευθυντής της εκκλησίας, "η κεφαλή υπεράνω πάντων" (Εφεσίους 1/α/22) σ’ αυτήν είναι ο Κύριος Ιησούς Χριστός7. Αυτός είναι το κεφάλι και η εκκλησία είναι το σώμα. Και όπως σ’ ένα σάρκινο σώμα το κεφάλι είναι υπεύθυνο για το σώμα και είναι εκείνο που οδηγεί το σώμα, έτσι και στην εκκλησία ο Χριστός, όντας "κεφαλήν υπεράνω πάντων" σ’ αυτήν, είναι υπεύθυνος γι’ αυτήν και εκείνος που την κυβερνά, την κουμαντάρει. Αυτός και μόνο αυτός είναι ο αρχηγός της και το μόνο αφεντικό της. Έτσι λοιπόν σε αντίθεση με τις διάφορες ιεραρχίες που κάποιος απαντά στα διάφορα δόγματα και οργανισμούς, η ιεραρχία στην εκκλησία, σύμφωνα με τον Λόγο του Θεού πηγαίνει ως εξής: πρώτος ο Θεός, η κεφαλή του Χριστού (προς Κορινθίους Α 11/ια/3). Έπειτα ο Χριστός, η κεφαλή της εκκλησίας και τέλος όλοι εμείς που πιστεύουμε στον Χριστό και συνθέτουμε το σώμα του, την εκκλησία. Καταλήγοντας λοιπόν, αντί για "πολλές εκκλησίες με πολλά θνητά αφεντικά" υπάρχει "ΜΙΑ εκκλησία με ΕΝΑ αθάνατο αφεντικό: τον Κύριο Ιησού Χριστό"
3. Η Εκκλησία : τα μέλη
Έχουμε ήδη δει ότι για να γίνει κανείς μέλος της εκκλησίας, το μόνο το οποίο απαιτείται είναι πίστη στον Κύριο Ιησού Χριστό και την ανάσταση του. Έχοντας δει αυτό, θα προχωρήσουμε τώρα παραπέρα για να εξετάσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τον ρόλο των μελών μέσα στην εκκλησία.
3.1. Διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικές λειτουργίες στην εκκλησία.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Βίβλος παρουσιάζει την εκκλησία σαν σώμα. Αν και στο προηγούμενο τμήμα καλύψαμε, στην συζήτηση μας σχετικά με τον Χριστό ως κεφαλή της εκκλησίας, μερικές πλευρές αυτής της παρομοίωσης, η προς Κορινθίους Α 12/ιβ/ έχει να μας δώσει περισσότερες πληροφορίες. Έτσι αρχίζοντας από τον στίχο 12 διαβάζουμε:
Προς Κορινθίους 12:12-14
"διότι καθώς το σώμα είναι εν, και έχει μέλη πολλά, πάντα δε τα μέλη του σώματος του ενός, πολλά όντα, είναι εν σώμα. ΟΥΤΩ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ. Διότι ημείς πάντες διά του ενός πνεύματος εβαπτίσθημεν εις εν σώμα, είτε Ιουδαίοι είτε Έλληνες, είτε δούλοι είτε ελεύθεροι.........διότι ΤΟ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΜΕΛΟΣ, ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ"
Τέσσερις φορές σ’ αυτό το απόσπασμα αναφέρεται ότι το σώμα είναι ΕΝΑ, το οποίο για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνει ότι είδαμε προηγουμένως, δηλαδή ότι υπάρχει ΕΝΑ και μόνο ένα σώμα στο οποίο όλοι οι Χριστιανοί ανήκουν. Πέρα απ’ αυτό, κάτι άλλο το οποίο επίσης επισημαίνεται είναι ότι "ΤΟ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝ ΜΕΛΟΣ ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ". Οι στίχοι 15-20 που ακολουθούν θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τι ο Θεός θέλει να μας πει μ’ αυτό. Εκεί διαβάζουμε:
Προς Κορινθίους Α 12/ιβ/15-20
"Εαν είπη ο πους, Επειδή δεν είμαι χειρ, δεν είμαι εκ του σώματος. διά τούτο τάχα δεν είναι εκ του σώματος; Και εάν ειπή το ωτίον, Επειδή δεν είμαι οφθαλμός, δεν είμαι εκ του σώματος. διά τούτο δεν είναι τάχα εκ του σώματος; εάν όλον το σώμα ήναι οφθαλμός, που η ακοή; Εάν όλον ακοή, που η όσφρησις; Αλλά τώρα
Ο ΘΕΟΣ ΕΘΕΣΕ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΝ ΕΚΑΣΤΟΝ ΑΥΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟ ΣΩΜΑ, ΚΑΘΩΣ ΗΘΕΛΗΣΕΝ. Εάν όμως πάντα ήσαν εν μέλος, που το σώμα; Αλλά τώρα
είναι μεν πολλα μέλη, εν όμως σώμα "
Σ’ αυτό το απόσπασμα, ο Παύλος με αποκάλυψη κάνει μια σύγκριση ανάμεσα σ’ ένα σάρκινο σώμα και στο σώμα του Χριστού, την εκκλησία. Το συμπέρασμα του απ’ αυτή την σύγκριση είναι ότι όπως ένα σάρκινο σώμα έχει πολλά μέλη, καθένα από τα οποία κάνει μια δουλειά αναγκαία για το σώμα, έτσι και το σώμα του Χριστού, η εκκλησία, έχει ΠΟΛΛΑ μέλη, καθένα από τα οποία έχει τεθεί στο σώμα "ΚΑΘΩΣ ΗΘΕΛΗΣΕΝ" Ο ΘΕΟΣ8, για να κάνει προφανώς μια δουλειά αναγκαία στο σώμα. Ο Παύλος μας δίνει επίσης και ένα παράδειγμα, ζητώντας μας να φανταστούμε, τι θα συνέβαινε αν όλο το σώμα ήταν ένα μάτι. Όπως είναι προφανές, σ’ αυτή την υποθετική περίπτωση θα ήταν αδύνατο να μυρίσουμε, να κινηθούμε, να σκύψουμε ή να κάνουμε οτιδήποτε άλλο εκτός από το να δούμε. Είναι λοιπόν καθαρό ότι αντί να έχουμε ένα σώμα-μάτι, είναι πολύ προτιμότερο να έχουμε μια εξειδίκευση ρόλων στο σώμα σύμφωνα με τις ανάγκες. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα έχουμε πλήρη αξιοποίηση όλων των μελών του σώματος και την ίδια στιγμή την κάλυψη όλων των αναγκών με τον καλύτερο τρόπο. Όπως η προς Κορινθίους Α 12/ιβ/9 θέτει το θέμα: "εάν όμως πάντα [τα μέλη] ήσαν εν μέλος [δηλαδή όλα τα μέλη είχαν την ίδια λειτουργία] που το σώμα;" Μεταφέροντας αυτά στο σώμα του Χριστού, είναι προφανές ότι είναι πολύ καλύτερο, αντί όλα τα μέρη να έχουν την ίδια λειτουργία, να υπάρχει μια εξειδίκευση ρόλων στο σώμα τέτοια που να εξασφαλίζει την πλήρη απασχόληση όλων των μελών και την πλήρη κάλυψη όλων των αναγκών του σώματος. Και ακριβώς αυτό συμβαίνει. Η προς Ρωμαίους 12/ιβ/4 μας λέει:
Προς Ρωμαίους 12/ιβ/4-5
"διότι ΚΑΘΩΣ ΕΧΟΜΕΝ ΕΝ ΕΝΙ ΣΩΜΑΤΙ ΜΕΛΗ ΠΟΛΛΑ, ΠΑΝΤΑ ΔΕ ΤΑ ΜΕΛΗ ΔΕΝ ΕΧΟΥΣΙ ΤΟ ΑΥΤΟ ΕΡΓΟΝ ΟΥΤΩ ΚΑΙ ΗΜΕΙΣ οι πολλοί εν σώμα είμεθα εν Χριστώ, ο δε καθείς μέλη αλλήλων."
Σύμφωνα μ’ αυτό το απόσπασμα, όπως σ’ ένα σάρκινο σώμα υπάρχουν πολλά μέλη που δεν έχουν όλα την ίδια λειτουργία, το ίδιο έργο, έτσι και στο σώμα του Χριστού υπάρχει μια εξειδίκευση λειτουργιών και κάθε μέλος τίθεται από τον Θεό στο σώμα με μια λειτουργία που μπορεί να είναι διαφορετική από την λειτουργία κάποιου άλλου μέλους. Ποιος ορίζει αυτήν την λειτουργία; Η απάντηση της προς Κορινθίους Α 12/ιβ/18 είναι πολύ ξεκάθαρη. Όπως λέει εκεί: "Ο ΘΕΟΣ ΕΘΕΣΕ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΝ ΕΚΑΣΤΟΝ ΑΥΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΚΑΘΩΣ ΗΘΕΛΗΣΕΝ". Είναι λοιπόν ο Θεός εκείνος που ορίζει ποιος θα είναι ο ρόλος μας, η λειτουργία μας, το έργο μας στο σώμα. Αυτός είναι που συνθέτει το σώμα μοιράζοντας τους ρόλους στα μέλη όπως Αυτός θεωρεί καλύτερα.
Έχοντας δει ότι όντως υπάρχει μια ποικιλία λειτουργιών στο σώμα και δεν είναι ανάγκη όλα τα μέλη να έχουν τον ίδιο ρόλο, και έχοντας επίσης δει ότι είναι ο Θεός εκείνος που ορίζει τον ρόλο, την λειτουργία του κάθε μέλους στο σώμα, ας συνεχίσουμε στην προς Κορινθίους Α 12/ιβ για να δούμε περισσότερα. Έτσι οι στίχοι 21-25 μας λένε:
Προς Κορινθίους 12/ιβ/21-25
"και δεν δύναται ο οφθαλμός να ειπή προς την χείρα, Δεν έχω χρειάν σου. Ή πάλιν η κεφαλή προς τους πόδας, Δεν έχω χρειάν υμών. Αλλά πολύ περισσότερον τα μέλη του σώματος τα οποία φαίνονται ότι είναι ασθενέστερα, ταύτα είναι αναγκαία. Και εκείνα τα οποία νομίζομεν ότι είναι τα ατιμότερα του σώματος, εις ταύτα αποδίδομεν τιμήν περισσοτέραν. Και τα άσχημα ημών έχουσι περισσοτέραν ευσχημοσύνην. Τα δε ευσχήμονα ημών δεν έχουσι χρειάν. Αλλ’ ο Θεός συνεκέρασε το σώμα, δώσας περισσοτέραν τιμήν εις το ευτελέστερον, διά να μη είναι σχίσμα εν τω σώματι, αλλά να φροντίζωσι τα μέλη το αυτό υπέρ αλλήλων"
Δεν υπάρχει κανένα μέλος στο σώμα του Χριστού που να μην έχει ανάγκη τα αλλά μέλη. Ούτε επίσης υπάρχουν μέλη περιττά από τα οποία δεν έχει ανάγκη το σώμα. Αντίθετα, ο Θεός σύνθεσε ("συνεκέρασε") το σώμα με τρόπο που συνεπάγεται την αλληλεξάρτηση των μελών μεταξύ τους και την αναγκαιότητα τους στο σώμα.
Επιστρέφοντας τώρα στο θέμα των λειτουργιών στο σώμα, η προς Κορινθίους Α 12/ιβ/27-30 μας λέει:
Προς Κορινθίους Α 12/ιβ/27-30
"Και σεις είσθε σώμα Χριστού και μέλη κατά μέρος. Και άλλους μεν έθεσεν ο Θεός εν τη εκκλησία πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα θαύματα, έπειτα χαρίσματα ιαμάτων, βοήθειας, κυβερνήσεις, είδη γλωσσών. Μη πάντες είναι απόστόλοι; μη πάντες προφήται; μη πάντες διδάσκαλοι; μη πάντες ενεργούσι θαύματα; μη πάντες έχουσι χαρίσματα ιαμάτων; μη πάντες λαλουσι γλώσσας; μη πάντες διερμηνεύουσι;"
Σ’ αυτό το απόσπασμα ο Λόγος του Θεού μας δίνει μια λίστα από λειτουργίες που κάποιος μπορεί να απαντήσει στο σώμα του Χριστού, και οι οποίες επαναλαμβάνω, κατανέμονται από τον Θεό στα μέλη του σώματος όπως Αυτός θέλει. Οι λειτουργίες, ρόλοι, έργα, διακονίες που αναφέρονται στο παραπάνω απόσπασμα είναι: απόστολοι, προφήτες, διδάσκαλοι, ενέργειες θαυμάτων, χαρίσματα ιαμάτων, γλωσσολαλιά, διερμηνεία γλωσσών9. Η προς Εφεσίους 4/δ/7-8, 11 μας λέει περισσότερα σχετικά με το θέμα αυτό. Εκεί διαβάζουμε:
Προς Εφεσίους 4/δ/7-8, 11
"εις ένα δε έκαστον ημών εδόθη η χάρις κατά το μέτρον της δωρεάς του Χριστού. Διά τούτο λέγει, "Αναβάς εις ύψος, ηχμαλώτευσεν αιχμαλωσίαν, και έδωκε χαρίσματα εις τους ανθρώπους."......Και αυτός έδωκεν άλλους μεν αποστόλους, άλλους δε προφήτας, άλλους δε ευαγγελιστάς, άλλους δε ποιμένας, και διδασκάλους"
Προς Ρωμαίους 12/ιβ/4-8
"διότι καθώς έχομεν εν ενί σώματι μέλη πολλά, πάντα δε τα μέλη δεν έχουσι το αυτό έργον. Ούτω και ημείς οι πολλοί εν σώμα είμεθα εν Χριστώ, ο δε καθείς μέλη αλλήλων. Έχοντες δε χαρίσματα διάφορα κατά την δοθείσαν εις ημάς χάριν. Είτε προφητείαν, ας προφητεύωμεν κατά την αναλογίαν της πίστεως. Είτε διακονίαν, ας καταγινώμεθα εις την διακονίαν. Είτε διδάσκει τις, ας καταγίνηται εις την διδασκαλίαν. είτε προτρέπει τις, εις την προτροπήν. Ο μεταδίδων, ας μεταδίδει εν απλότητι. Ο προϊστάμενος, ας προΐσταται μετ επιμέλειας. ο ελεών, ας ελεεί εν ιλαρότητι"
Όπως μπορούμε να δούμε απ’ αυτά τα αποσπάσματα, υπάρχει μια ποικιλία ρόλων στο σώμα, οι οποίοι κατανέμονται στο κάθε μέλος από τον Θεό, προφανώς για να καλύψουν τις ανάγκες που το σώμα έχει. Έτσι υπάρχουν δάσκαλοι για να καλύψουν την ανάγκη διδασκαλίας, ευαγγελιστές για να καλύψουν την ανάγκη ευαγγελισμού, διασποράς των καλών νέων της σωτηρίας διά μέσω του Ιησού Χριστού κ.τ.λ. Όπως τα σάρκινα μας σώματα είναι πλήρη έτσι και το σώμα του Χριστού είναι πλήρες αφού για κάθε ανάγκη του ο Θεός έχει θέσει και ένα μέλος για την κάλυψη της.
4. Μια βαθύτερη θεώρηση της προς Κορινθίους Α 12/ιβ/28-30
Μετά απ’ όλα τα παραπάνω, ο αναγνώστης μπορεί να νομίσει ότι κάποιος είναι περιορισμένος στις πνευματικές του ικανότητες από τον ρόλο που ο Θεός του έχει δώσει στο σώμα. Μ’ άλλα λόγια, κάποιος μπορεί να νομίσει ότι ο διδάσκαλος δε μπορεί να ποιμάνει ή ότι κάποιος δεν μπορεί να γλωσσολαλήσει, να διερμηνεύσει ή να προφητεύσει αν αυτό δεν είναι ο ρόλος που ο Θεός του έδωσε. Ένα απόσπασμα που συχνά χρησιμοποιείται για να υποστηρίξει αυτή την άποψη είναι η προς Κορινθίους Α 12/ιβ/28-30. Εκεί διαβάζουμε:
Προς Κορινθίους Α 12/ιβ/28-30
"και άλλους μεν έθεσεν ο Θεός εν τη εκκλησία πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα θαύματα, έπειτα χαρίσματα ιαμάτων, βοήθειας, κυβερνήσεις, είδη γλωσσών. Μη πάντες είναι απόστολοι; μη πάντες προφήται; μη πάντες διδάσκαλοι; μη πάντες ενεργούσι θαύματα; μη πάντες έχουσι χαρίσματα ιαμάτων; μη πάντες λαλούσι γλώσσας; μη πάντες διερμηνεύουσι;"
Για πολλούς ανθρώπους τα ερωτηματικά σ’ αυτό το απόσπασμα σημαίνουν ότι δεν μπορούν όλοι οι Χριστιανοί να γλωσσολαλήσουν, να διερμηνεύσουν, να προφητεύσουν, να θεραπεύσουν ή να διδάξουν παρά μόνο εκείνοι που έχουν τεθεί στο σώμα μ’ αυτόν τον ρόλο. Εντούτοις ένα συμπέρασμα όπως αυτό, μπορεί να βγει μόνο αν αγνοήσουμε τα συμφραζόμενα του αποσπάσματος καθώς και τις άλλες αναφορές στο ίδιο θέμα. Έτσι παίρνοντας για παράδειγμα την γλωσσολαλιά, η προς Κορινθίους Α 12/ιβ/8-12 την ταξινομεί σαν μια από τις εννέα φανερώσεις του αγίου πνεύματος10 ενώ η προς Κορινθίους Α 14/ιδ/5 κάνει ξεκάθαρο ότι είναι θέλημα του Θεού ΟΛΟΙ να γλωσσολαλούν. Πράγματι, εκεί διαβάζουμε:
Προς Κορινθίους 14:5
"ΘΕΛΩ δε ΠΑΝΤΕΣ να λαλείτε γλώσσας"
Όταν ο Θεός λέει ότι θέλει ΠΑΝΤΕΣ να γλωσσολαλούν εννοεί ΠΑΝΤΕΣ. Αυτό με την σειρά του σημαίνει ότι όλοι οι Χριστιανοί μπορούν να γλωσσολαλήσουν11. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επίσης μπορούν (και πρέπει) και να διερμηνεύσουν και να προφητεύσουν. Πράγματι ο στίχος 5 μας λέει:
Προς Κορινθίους 14/ιδ/5
"ΘΕΛΩ δε ΠΑΝΤΕΣ να λαλείτε γλώσσας, μάλλον δε [ΠΑΝΤΕΣ] να προφητεύητε. Διότι ο προφητεύων είναι μεγαλύτερος παρά ο λαλών γλώσσας εκτός εάν διερμηνεύει διά να λάβει οικοδομήν η εκκλησία."
Αφού ο Θεός μας καλεί πέρα από το να γλωσσολαλούμε, να διερμηνεύουμε και να προφητεύουμε (τα δυο τελευταία όταν βρισκόμαστε στην εκκλησία, στην σύναξη των πιστών, προκειμένου να δώσουμε με το μήνυμα μας οικοδόμηση) αυτό σημαίνει ότι ένας Χριστιανός μπορεί όχι μόνο να γλωσσολαλήσει αλλά και να διερμηνεύσει και να προφητεύσει επίσης.
Έχοντας δει όλα αυτά (υπάρχουν πολύ περισσότερα τα οποία θα πρέπει δούμε μια άλλη φορά) το ερώτημα είναι τι τότε σημαίνουν τα ερωτηματικά της προς Κορινθίους Α 12/ιβ/28-30; Η απάντηση βρίσκεται στα συμφραζόμενα του αποσπάσματος (Κορινθίους Α 12/ιβ/12-30). Πράγματι όπως είδαμε τα συμφραζόμενα δεν μιλούν για τις φανερώσεις του αγίου πνεύματος, αλλά για τον ΡΟΛΟ, την ΕΙΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, το ΕΡΓΟ, την ΥΠΗΡΕΣΙΑ, που ένας πιστός μπορεί να έχει στην εκκλησία, στο σώμα. Στην περίπτωση μας, ΟΛΟΙ οι Χριστιανοί μπορούν να γλωσσολαλήσουν και να διερμηνεύσουν και να προφητεύσουν και γενικά να ενεργήσουν και τις εννέα φανερώσεις του αγίου πνεύματος που δίνονται στην προς Κορινθίους Α 12/ιβ. Εντούτοις ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΟΛΟΙ ΤΕΘΕΙ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΝ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ, σ’ αυτό μέσω της γλωσσολαλιάς ή μέσω της διδασκαλίας ή της προφητείας ή της διερμηνείας κ.τ.λ. Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα ας υποθέσουμε ότι κάποιος έχει τεθεί από τον Θεό για να λειτουργήσει μέσα στο σώμα σαν διδάσκαλος ενώ κάποιος άλλος για να εργαστεί μέσω της γλωσσολαλιάς. ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ μπορούν και να διδάξουν και να γλωσσολαλήσουν αλλά δουλεύοντας στο σώμα, ο πρώτος θα είναι καλύτερος στην διδασκαλία ενώ ο δεύτερος θα είναι καλύτερος στην γλωσσολαλιά. Όπως είδαμε, όλοι ανήκουμε στο ίδιο σώμα αλλά δεν είμαστε όλοι το ίδιο μέλος.
Για να καταλήξουμε λοιπόν: ΟΛΟΙ οι Χριστιανοί μπορούν να κάνουν ΟΛΑ. Εντούτοις, κάποιοι έχουν τοποθετηθεί από τον Θεό για να λειτουργήσουν στο σώμα με ένα συγκεκριμένο τρόπο και κάποιοι άλλοι με έναν άλλο. Και αν κάποιος ρωτήσει "ποια είναι η λειτουργία μου στο σώμα" η απάντηση μου θα ήταν "πήγαινε στον Θεό και δες τι Αυτός θέλει από σένα να κανείς". Ο τίτλος της λειτουργίας κάποιου στο σώμα δεν είναι το σημαντικό. Γιατί μπορεί εγώ να έχω τεθεί στο σώμα για να ευαγγελίζω για παράδειγμα και ποτέ να μην το κάνω. Από την άλλη μεριά, αν κάνω τον εαυτό μου διαθέσιμο στον Θεό, σίγουρα Αυτός θα μου δείξει να κάνω αυτό που Εκείνος θεωρεί ότι χρειάζεται να κάνω στο σώμα. Μπορεί να μην γνωρίζω καν τον τίτλο της λειτουργίας μου, αλλά δεν είναι αυτό που μετράει. Αυτό που μετράει είναι να κάνω τον εαυτό μου διαθέσιμο στον Θεό έτσι ώστε να μπορεί να με αξιοποιήσει σαν μέλος του σώματος του Χριστού με τον τρόπο που Αυτός θεωρεί ως καλύτερο. Θα πρέπει λοιπόν να πάμε στον Θεό και να του ζητήσουμε να μας δείξει τι μας χρειάζεται στο σώμα. Είναι δική του ευθύνη να μας το δείξει και να μας οδηγήσει καθοδόν. Είναι δική μας ευθύνη να είμαστε γεγονός διαθέσιμοι σ’ Αυτόν για οτιδήποτε μας χρειαστεί και να δράσουμε όταν μας θέλει να δράσουμε και όπως Αυτός μας θέλει να δράσουμε.
Υποσημειώσεις
1. Όπως για παράδειγμα: "Ρωμαιοκαθολική εκκλησία", "Ορθόδοξη εκκλησία", "Αγγλικανική εκκλησία" κ.τ.λ.
2. Δες E.W. Bullinger: Figures of speech used in the Bible, Baker Book House, Grand Rapids, Michigan, This printing 1995, p.72. Όλοι μας άλλωστε ίσως γνωρίζουμε τον όρο "εκκλησία του δήμου" που στην αρχαία Αθήνα δήλωνε την συγκέντρωση των πολιτών της.
3. Δες New Wilson’ s Old Testament Word Studies, Kregel Publications, Grand Rapids, Michigan, σελ. 92.
4. Πέρα από 3 φορές στα ευαγγέλια και 7 φορές στην Αποκάλυψη, όλες τις άλλες φορές η λέξη "εκκλησία" απαντάται αποκλειστικά στις Πράξεις και στις επιστολές.
5. Πέρα από την ευρεία αυτή έννοια της λέξης "εκκλησία", αυτή απαντάται και με μια πιο στενή έννοια επίσης, δηλώνοντας την συνάθροιση των αναγεννημένων πιστών σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Έτσι η προς Ρωμαίους 16/ις/3-5 και η προς Κορινθίους Α 4/δ/15 μας λένε για την εκκλησία στο σπίτι της Πρισκίλλας και του Ακύλα δηλαδή για την συγκέντρωση των πιστών που γίνονταν στο σπίτι τους. Ομοίως η προς Κολοσσαείς 4/δ/15 μας λέει για την εκκλησία στο σπίτι του Νυμφά. Άλλα αποσπάσματα όπου αναφορά γίνεται σε τοπικές συναθροίσεις πιστών οι οποίες χαρακτηρίζονται ως εκκλησίες είναι: προς Ρωμαίους 16/ις/1, προς Κορινθίους Α 1/α/2, Προς Θεσσαλονικείς Α 1/α/1 και προς Γαλάτας 1/α/2.
6. Είναι χαρακτηριστικό αν και η λέξη "εκκλησία" απαντάτε και στον πληθυντικό, όταν χρησιμοποιείται με την στενή έννοια (δες υποσημείωση 5 παραπάνω), εννοώντας έτσι τις συναθροίσεις των πιστών σε μια συγκεκριμένη περιοχή (δες προς Γαλάτας 1/α/2), η λέξη "σώμα", ΔΕΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΤΑΙ ΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΛΥΘΗΝΤΙΚΟ αφού δηλώνει το ΕΝΑ παγκόσμιο σώμα του Χριστού, ΤΗΝ εκκλησία.
7. Η προς Κορινθίους Α 11/ια/3 κάνει καθαρό ότι και ο Χριστός έχει κεφαλή, αφεντικό: τον Θεό.
8. Ο Θεός είναι αυτός που θέτει τα μέλη στο σώμα. Δεν διορίζονται από την επιτροπή του δόγματος ή της οργάνωσης αλλά από τον Θεό.
9. Για μια πιο σε βάθος ανάλυση της προς Κορινθίους Α 12/ιβ/28-30 δες το τμήμα 4 αυτού του άρθρου. Επίσης όπως βλέπουμε, απόστολος είναι μια λειτουργία, μια υπηρεσία, μέσα στο σώμα του Χριστού και όχι ένας τίτλος που ανήκει αποκλειστικά στους 12 Βιβλικούς αποστόλους. Όπως υπάρχουν για παράδειγμα δάσκαλοι ή ευαγγελιστές σήμερα, έτσι μπορεί να υπάρχουν και απόστολοι. Κανένας δεν μπορεί να το αποκλείσει.
10. Αυτές όπως καταγράφονται στην προς Κορινθίους 12/ιβ/7-10 είναι: λόγος σοφίας, λόγος γνώσης, πίστη, χαρίσματα ιαμάτων, ενέργειες θαυμάτων, προφητεία, διακρίσεις πνευμάτων, γλωσσολαλιά. διερμηνεία γλωσσών.
11. Διαφορετικά η Ιωάννου Α 1/α/5 δεν θα μπορούσε να μας πει ότι "Ο Θεός είναι φως και σκοτία εν αυτώ δεν υπάρχει ουδεμία" αφού τι άλλο παρά σκοτάδι θα ήταν αν μας έλεγε ότι θέλει κάτι, στην συγκεκριμένη περίπτωση να γλωσσολαλούμε, και την ίδια στιγμή αρνείται να το κάνει διαθέσιμο.