Η καρδιά
Η "καρδιά" είναι μια από τις πλέον πολυχρησιμοποιημένες λέξεις στον Λόγο του Θεού. Πραγματικά αυτή απαντάτε 876 φορές εκεί και σκέφτηκα να ρίξουμε μια ματιά σε μερικές από αυτές.
1. Το δέντρο και ο καρπός
Για να ξεκινήσουμε θα πάμε στο κατά Ματθαίο 12:33-35. Εκεί ο Ιησούς Χριστός είπε:
Κατά Ματθαίο 12:33-35
"από τον καρπό γνωρίζεται το δέντρο.....Επειδή από το περίσσευμα της καρδιάς μιλάει το στόμα.
Ο καλός άνθρωπος από τον καλό θησαυρό της καρδιάς βγάζει τα καλά. και ο πονηρός άνθρωπος από τον πονηρό θησαυρό βγάζει τα πονηρά"
Επίσης το κατά Ματθαίο 7:16-18 μας λέει:
"μήπως μαζεύουν σταφύλια από αγκάθια ή σύκα από τριβόλια; Έτσι κάθε καλό δέντρο κάνει καλούς καρπούς. ενώ το σαπρό δέντρο κάνει κακούς καρπούς. Δεν μπορεί ένα καλό δέντρο να κάνει κακούς καρπούς ούτε ένα σαπρό δέντρο να κάνει καλούς καρπούς."
Ο καρπός είναι πάντα αποτέλεσμα του δέντρου που είναι από πίσω του. Κανένας καρπός δεν μπορεί να παραχθεί χωρίς δέντρο, και κανένας καρπός δεν μπορεί να είναι διαφορετικός από το δέντρο που τον παρήγαγε. Ο Κύριος χρησιμοποιεί αυτό το σχήμα εδώ για να μας πει ότι καθετί που ένας άνθρωπος παράγει είναι απόρροια και σε πλήρη αναλογία με τον θησαυρό που έχει στην καρδιά του. Ο καλός θησαυρός δίνει καλό καρπό και ο κακός θησαυρός κακό καρπό. Όπως επίσης οι Παροιμίες 4:23 μας λένε:
Παροιμίες 4:23
"Με κάθε φύλαξη φύλαγε την καρδιά σου. ΕΠΕΙΔΗ ΑΠ’ ΑΥΤΗ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΚΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ"
Είναι η καρδιά που καθορίζει τις εκβάσεις, τα αποτελέσματα, τον καρπό που φέρνουμε στην ζωή μας. Προσδιορισμός της καρδιάς και των εισερχομένων σ’ αυτήν σημαίνει και προσδιορισμό των καρπών, των εξερχόμενων, από αυτή.
2. Ο Λόγος και ο καρπός
Έχοντας δει ότι ο καρπός που φέρνουμε στην ζωή μας εξαρτάται από τον θησαυρό που έχουμε στην καρδιά μας, και υποθέτοντας ότι όλοι όντως θέλουμε να φέρουμε καλό καρπό, θα προχωρήσουμε τώρα για να δούμε τον καλό θησαυρό που είναι απαραίτητος γι’ αυτόν τον καρπό. Για να το δούμε θα πάμε στις Παροιμίες 4:20. Εκεί ο Θεός μιλώντας ως Πατέρας λέει:
Παροιμίες 4:20
"γιε μου πρόσεχε στις ρήσεις μου. κλίνε το αυτί σου στα ΛΟΓΙΑ ΜΟΥ. Ας μην απομακρυνθούν από τα μάτια σου. ΦΥΛΑΞΕ ΑΥΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ"
Ο Πατέρας μας, μας καλεί ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΤΙΣ ΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ. Να κλίνουμε το αυτί μας στα λόγια του. ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ. Όπως είδαμε πιο πριν, ο θησαυρός που έχουμε στην καρδιά μας προσδιορίζει και τον καρπό που φέρνουμε στην ζωή μας. Αυτό φυσικά ισχύει και για τον Λόγο του Θεού. Και αυτός δηλαδή γεννά καρπό όταν κρατιέται στην καρδιά μας. Τι είδους καρπό γεννά, δίνεται στον στίχο 21, όπου και διαβάζουμε:
Παροιμίες 4:21
"ΦΥΛΑΞΕ ΑΥΤΑ [τα λόγια του Θεού] ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ. ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ
ΖΩΗ Σ’ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΤΑ ΒΡΙΣΚΟΥΝ, ΚΑΙ ΓΙΑΤΡΕΙΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΟΥΣ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ"
Τα λόγια του Θεού είναι ζωή και γιατρειά, όταν φυλάγονται στην καρδιά μας. Όπως ο Ιησούς είπε στο κατά Ματθαίο 4:4:
Κατά Ματθαίο 4:4
"Μονάχα με ψωμί ΔΕΝ ΘΑ ΖΗΣΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΑΛΛΑ ΜΕ ΚΑΘΕ ΛΟΓΟ ΠΟΥ ΒΓΑΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ."
Ο άνθρωπος είναι αδύνατο να ζήσει πραγματικά χωρίς τον Λόγο του Θεού. Εντούτοις, για να φέρει καρπό από τον Λόγο, θα πρέπει να τον κρατήσει στην καρδιά του. Όπως πάλι ο Ιησούς είπε εξηγώντας την γνωστή παραβολή του σπορέα:
Κατά Λουκά 8:11-15
"Αυτή δε η παραβολή σημαίνει: Ο σπόρος είναι ο λόγος του Θεού. Κι εκείνοι που σπέρνονται κοντά στον δρόμο είναι αυτοί που ακούν. έπειτα έρχεται ο διάβολος και αφαιρεί τον λόγο
από την καρδιά τους για να μην πιστέψουν και σωθούν. εκείνοι δε που σπέρνονται επάνω στην πέτρα είναι αυτοί που όταν ακούσουν, δέχονται τον λόγο με χαρά. και αυτοί δεν έχουν ρίζα. οι οποίοι πιστεύουν για λίγο και σε καιρό πειρασμού αποστατούν. Εκείνο δε που έπεσε στα αγκάθια, αυτοί είναι εκείνοι που άκουσαν, και από μέριμνες και πλούτο και ηδονές της ζωής, πηγαίνουν και συμπνίγονται,
και δεν φτάνουν στον καρπό. Ενώ εκείνοι στην καλή γη, αυτοί είναι εκείνοι, που ενώ άκουσαν τον λόγο, τον κρατούν σε καλή και αγαθή καρδιά, και καρποφορούν με υπομονή."
Είναι ο Λόγος του Θεού σπαρμένος και κρατημένος ΣΕ ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΑΓΑΘΗ ΚΑΡΔΙΑ που δίνει καρπό καλό, γιατρειά στην σάρκα, ζωή άφθονη, όπως άλλωστε ο Θεός επιθυμεί να έχουμε (κατά Ιωάννη 10:10).
3. Ο Κύριος κοιτά και ζητά την καρδιά
Το ότι ο Κύριος ενδιαφέρεται για την καρδιά είναι εμφανές και σε αλλά μέρη του Λόγου Του. Έτσι στον Σαμουήλ Α 16:7 διαβάζουμε:
Σαμουήλ Α 16:7
"ο Κύριος δεν βλέπει όπως βλέπει ο άνθρωπος. επειδή ο άνθρωπος βλέπει το φαινόμενο,
ο Κύριος όμως βλέπει την ΚΑΡΔΙΑ"
Ο Κύριος ενδιαφέρεται για την καρδιά. Δεν τον νοιάζει η εξωτερική μας εμφάνιση, αν δηλαδή εξωτερικά δείχνουμε "αγαθοί" και "ευλαβείς". Αυτό άλλωστε κάνανε και οι Φαρισαίοι. Εξωτερικά δείχνανε θεοσεβείς αλλά εσωτερικά ήταν υποκριτές! Όπως ο Ιησούς Χριστός χαρακτηριστικά τους είπε:
Κατά Λουκά 16:15
"Και είπε προς αυτούς, Σεις είστε οι δικαιόνοντες εαυτούς ενώπιον των ανθρώπων. Ο ΘΕΟΣ ΟΜΩΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΣΑΣ"
Ο Θεός γνωρίζει τις καρδιές όλων μας, και η προς Κορινθίους Α 4:5 κάνει καθαρό ότι θα έρθει η μέρα που ο Κύριος "θα φέρει στο φως τα κρυφά του σκότους, και θα φανερώσει τις ΒΟΥΛΕΣ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΩΝ. και τότε ο έπαινος θα γίνει στον καθένα από τον Θεό". Σε αντίθεση με τον άνθρωπο που νοιάζεται για το έξω, ο Θεός νοιάζεται για το μέσα, για την καρδιά. Γι’ αυτό και στις Παροιμίες 23:26 μας καλεί:
Παροιμίες 23:26
"ΓΙΕ ΜΟΥ ΔΩΣΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ ΣΕ ΜΕΝΑ, ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ ΑΣ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΜΟΥ."
Πολλοί είναι διατεθειμένοι να κάνουν διάφορα πράγματα στο όνομα του Θεού1. Εντούτοις αυτό που εκείνος θέλει να του δώσουμε είναι απλά, ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ. Δεν θέλει πρώτα τον καρπό, τις πράξεις μας, αλλά το δέντρο που κάνει τον καρπό. Αν το δέντρο, η καρδιά μας είναι δοσμένη σ’ Αυτόν τότε και ο καρπός, οι πράξεις μας, θα είναι ανάλογες του δέντρου γιατί θα προέρχονται από μια καρδιά που είναι δοσμένη σ’ Αυτόν και κατευθύνεται απ’ Αυτόν.
4. "Με όλη μας την καρδιά"
Από τα παραπάνω θα πρέπει να είναι ήδη καθαρό ότι ο Κύριος ενδιαφέρεται για την καρδιά μας. Όπως όμως θα δούμε, όχι μόνο ενδιαφέρεται γι’ αυτήν αλλά την θέλει κιόλας ΟΛΗ. Πραγματικά ξεκινώντας από το κατά Ματθαίο 22:35-38 διαβάζουμε:
Κατά Ματθαίο 22:35-38
"Και ένας από αυτούς νομικός, τον ρώτησε [τον Χριστό] πειράζοντας τον, και λέγοντας: Δάσκαλε, ποια εντολή είναι μεγάλη μέσα στον νόμο; Και ο Ιησούς του είπε:
Θα αγαπάς Κύριο τον Θεό σου με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη την διάνοια σου. "
Επίσης: Δευτερονόμιο 10:12
"Και τώρα Ισραήλ τι ζητάει από σένα Κύριος ο Θεός σου, παρά να φοβάσαι Κύριο τον Θεό σου, να περπατάς σε όλους τους δρόμους Του, και να τον αγαπάς και να λατρεύεις Κύριο τον Θεό σου
με όλη σου την καρδιά και με όλη σου την ψυχή"
Δευτερονόμιο 4:29
"θα εκζητήσετε Κύριο τον Θεό σας και θα τον βρείτε όταν τον εκζητήσετε με όλη σας την καρδιά και με όλη σας την ψυχή"
Ιερεμίας 29:13
"Και θα με ζητήσετε και θα με βρείτε όταν με ζητήσετε με όλη σας την καρδιά"
Ιωήλ 2:12-13
"Και τώρα δια τούτο λέγει Κύριος, ΕΠΙΣΤΡΕΨΑΤΕ ΠΡΟΣ ΕΜΕ ΜΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ.....ΔΙΑΡΡΗΞΑΤΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΑ ΙΜΑΤΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΕΨΑΤΕ ΠΡΟΣ ΚΥΡΙΟ ΤΟΝ ΘΕΟ ΣΑΣ, διότι είναι ελεήμων και οικτίρμων, μακρόθυμος και πολυέλεος"
Παροιμίες 3:1-2, 5-6
"Γιε μου μη λησμονείς τους νόμους μου, και η καρδιά σου ας φυλάει τις εντολές μου. γιατί μακρότητα ημερών και έτη ζωής και ειρήνη θα προστεθούν σε σένα.....
Έλπιζε στον Κύριο με όλη σου την καρδιά και μην επιστηρίζεσαι στην σύνεση σου. σε όλους σου τους δρόμους Αυτόν γνώριζε, και αυτός θα διευθύνει τα διαβήματα σου."
Επιλέξαμε τα παραπάνω αποσπάσματα με κριτήριο την αναφορά τους σε "ΟΛΗ την καρδιά" Ο Θεός βλέπει και ζητά ΟΛΗ την καρδιά. Θέλει να τον αγαπάμε με όλη μας την καρδιά, να τον εκζητάμε με όλη μας την καρδιά, να τον λατρεύουμε με όλη μας την καρδιά, να τον εμπιστευόμαστε με όλη μας την καρδιά, να επιστρέφουμε σ’ Αυτόν με όλη μας την καρδιά. Όπως το Χρονικών Β 6:14 λέει: ο Κύριος φυλάει "την διαθήκη και το έλεος απέναντι στους δούλους του, ΚΑΙ ΣΕ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΠΕΡΠΑΤΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΤΟΥ ΜΕ ΟΛΗ ΤΟΥΣ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ."
5. Αμαρτία: Θέμα καρδιάς
Όπως έχουμε δει μέχρι τώρα ο Θεός κοιτάει και ενδιαφέρεται για την καρδιά. Καμιά έκπληξη λοιπόν που και την αμαρτία επίσης, την θεωρεί ως θέμα καρδιάς. Πραγματικά στο κατά Ματθαίο 5:27-28 διαβάζουμε:
Κατά Ματθαίο 5:27-28
"Ακούσατε ότι ειπώθηκε στους αρχαίους: "Μη μοιχεύσεις". Εγώ, όμως σας λέω ότι καθένας που κοιτάξει γυναίκα για να επιθυμήσει αυτή, ήδη μοίχευσε αυτή ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ"
Αυτό το απόσπασμα έχει προβληματίσει αρκετούς και αυτό γιατί συνδέουν την αμαρτία με εξωτερικές πράξεις. Εντούτοις ο Θεός δεν το κάνει αυτό. Αυτός συνδέει την αμαρτία με την ΚΑΡΔΙΑ, τον χώρο όπου αυτός κοιτάει. Μόλις το κακό γίνει μέρος της καρδιάς μας, είναι αμαρτία, ανεξάρτητα από το αν ποτέ εκδηλωθεί ή όχι και με εξωτερικές πράξεις2. Όπως οι Ψαλμοί 66:18 μας λένε:
Ψαλμοί 66:18
"Αν θεωρούσα αδικία ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ, ο Κύριος δεν θα άκουγε"
Και όπως στον Ησαΐα 59:1-2 διαβάζουμε:
"Ιδού το χέρι του Κύριου δεν μίκρυνε, ώστε να μην μπορεί να σώσει. ούτε βάρυνε το αυτί του ώστε να μην μπορεί να ακούσει. αλλά οι ανομίες σας έβαλαν χωρίσματα ανάμεσα σε σας και τον Θεό σας, και οι αμαρτίες σας έκρυψαν το πρόσωπο του από σας, για να μην ακούει."
Η αμαρτία σπάει την κοινωνία μας με τον Θεό και όπως είναι φανερό από τα παραπάνω, αυτό συμβαίνει την ίδια την ώρα που αυτή συλλαμβάνεται στην καρδιά μας. Γι’ αυτό και θα πρέπει να φυλάμε τις καρδιές μας. Να ζητάμε όπως ο Δαβίδ να τις καθαρίσει ο Θεός (Ψαλμοί 51:9-10, 139:23-24) από οποιαδήποτε ανομία. Να ελέγχουμε και να φιλτράρουμε ότι μπαίνει εκεί κάνοντας σίγουρο ότι το μόνο που βασιλεύει εκεί δεν είναι παρά ο Θεός και ο Λόγος Του.
6. Συμπέρασμα
Σ’ αυτό το άρθρο διερευνήσαμε μερικά από τα απόσπασμα της Άγιας Γραφής που αναφέρονται στην καρδιά. Όταν στην Γραφή υπάρχουν 876 αναφορές στην λέξη "καρδιά" είναι εμφανές ότι δεν είναι δυνατόν σ’ ένα άρθρο 10 σελίδων να καλύψουμε πλήρως το θέμα. Εντούτοις αυτά που είδαμε ελπίζουμε να έκαναν ξεκάθαρο την σημασία της καρδιάς και την βαρύτητα που ο Θεός δίνει σ’ αυτή. Έτσι είδαμε ότι:
i. Η καρδιά είναι το δέντρο από το οποίο εξαρτάτε ο καρπός που φέρνουμε. Όταν αυτό που έχουμε στην καρδιά μας είναι καλό τότε και ο καρπός που φέρνουμε είναι επίσης καλός και αντίστροφα.
ii. Προϋπόθεση για να δώσει η καρδιά καλό καρπό είναι να κρατηςει εκεί τον Λόγο του Θεού. Τα λόγια του Θεού κρατημένα εκεί είναι ζωή.
iii. Αφού τώρα από τον θησαυρό εξαρτάται ο καρπός που φέρνουμε (κατά Ματθαίο 7:16-18) και αφού καλό καρπό δίνει εκείνος που φυλάει τον Λόγο του Θεού στην καρδιά του (κατά Λουκά 8:15), μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όταν ο Λόγος του Θεού μας λέει ότι μετά πάσης φυλάξεως να φυλάμε την καρδιά μας, δεν εννοεί να φυλάμε τον τυχόν κακό θησαυρό που μπορεί να υπάρχει εκεί. Αυτόν πρέπει να τον εκδιώξουμε από κει, και αντ’ αυτού θα πρέπει να εποπτεύουμε ότι στην καρδιά μας πάντα βρίσκεται ο καλός θησαυρός, ο ικανός να δώσει καρπό και ΖΩΗ: ο Λόγος του Θεού.
iv. Η καρδιά είναι το μέρος εκείνο στο οποίο κοιτάει και το οποίο θέλει να του δώσουμε ο Θεός.
v. Αυτός θέλει να τον αγαπάμε με όλη μας την καρδιά
vi. Να τον λατρεύουμε με όλη μας την καρδιά
vii. Να τον εκζητούμε με όλη μας την καρδιά
viii. Όταν εκτρεπόμαστε των δρόμων Του, να επιστρέφουμε σ’ Αυτόν με όλη μας την καρδιά
ix. Να ελπίζουμε σ’ Αυτόν με όλη μας την καρδιά.
x. Τέλος είδαμε ότι και η αμαρτία είναι θέμα καρδιάς, και σαν τέτοια θα πρέπει επομένως να αντιμετωπίζεται.
Μακάρι λοιπόν να παραδώσουμε όλη μας την καρδιά στον Πατέρα μας, όπως μας καλεί. Όπως είπε ο Κύριος:
Κατά Ιωάννη 15:4-8
"ΜΕΙΝΑΤΕ μέσα σε μένα και εγώ μέσα σε σας. Καθώς το κλήμα δεν μπορεί να φέρει καρπό από μόνο του αν δεν μείνει μες στο αμπέλι έτσι και σεις, αν δεν μείνετε μέσα σε μένα. Εγώ είμαι το αμπέλι, εσείς τα κλήματα.
αυτός που μένει μέσα σε μένα και εγώ μέσα σ’ αυτόν, αυτός φέρνει καρπό πολύ. διότι χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα. Αν κάποιος δεν μένει μέσα σε μένα ρίχνεται έξω σαν το κλήμα και ξηραίνεται. και μαζεύουν αυτά και τα ρίχνουν στην φωτιά και καίγονται.
Αν μείνετε μέσα σε μένα και οι λόγοι μου μείνουν μέσα σας θα ζητάτε ότι και αν θέλετε και θα γίνει σε σας. Κατά τούτο δοξάζεται ο Πατέρας μου, στο να φέρεται πολύ καρπό."
Υποσημειώσεις
1. Όχι όμως και κατ’ ανάγκη εκπορευόμενα από το πνεύμα Του!
2. Άλλωστε όπως είδαμε "από το περίσσευμα της καρδιάς μιλάει το στόμα" (κατά Ματθαίο 12:33) και "ο καλός άνθρωπος από τον καλό θησαυρό της καρδιάς βγάζει τα καλά, και ο πονηρός άνθρωπος από τον πονηρό θησαυρό βγάζει τα πονηρά" (κατά Ματθαίο 12:35). Ο πονηρός θησαυρός, εφόσον υπάρχει στην καρδιά, αργά ή γρήγορα θα εκδηλωθεί και με τους ανάλογους καρπούς.