Πίστη και έργα
Σχετικά με τα καλά έργα, την πίστη και την σωτηρία στην Ιακώβου 2: 14 διαβάζουμε:
«Ποιο το όφελος, αδελφοί μου, αν κάποιος λέει ότι έχει πίστη, και δεν έχει έργα; Μήπως η πίστη μπορεί να τον σώσει;»
Πολλοί αδερφοί μπερδεύονται από αυτό το απόσπασμα, νομίζοντας ότι ο Ιάκωβος έρχεται σε αντίθεση εδώ με τον Παύλο που πολλές φορές έχει πει ότι σώζεται και δικαιώνεται κανείς χωρίς έργα, δωρεάν, δια της πίστης στον Κύριο Ιησού Χριστό και την ανάσταση Του (Δείτε τα άρθρα: «Είμαστε η δικαιοσύνη του Θεού τώρα», και «Σωσμένος και δίκαιος μέσω της πίστης»). Κάτι που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, είναι ότι ο Λόγος του Θεού ποτέ δεν φάσκει και αντιφάσκει. Αυτό που συνήθως συμβαίνει, και που συμβαίνει και σ’ αυτό το απόσπασμα, είναι πρόβλημα κατανόησης αυτών που ο Λόγος του Θεού λέει. Ο σκοπός αυτού του άρθρου είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη στην κατανόηση αυτού του αποσπάσματος της Ιακώβου 2 καθώς και να του δώσει μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για την σωτηρία.
Πίστη και έργα: αυτός που έχει πραγματική πίστη θα έχει και έργα
Αρχίζοντας από το πρώτο μέρος του αποσπάσματος της Ιακώβου 2:14, βλέπουμε ότι ο Ιάκωβος μιλάει για «κάποιον που ΛΕΕΙ ότι έχει πίστη». Μόνο το να λέει κάποιος ότι έχει πίστη δεν είναι αρκετό για να τον σώσει, και αυτό μας το λέει και ο Παύλος στην προς Ρωμαίους 10:9-10 όπου και διαβάζουμε:
«αν με το στόμα σου ομολογήσεις Κύριο, τον Ιησού, και μέσα στην καρδιά σου πιστέψεις ότι ο Θεός τον ανέστησε από τους νεκρούς, θα σωθείς. επειδή, με την καρδιά πιστεύει κάποιος προς δικαιοσύνη, και με το στόμα γίνεται ομολογία προς σωτηρία.»
Για να σωθεί κανείς αυτό που απαιτείται είναι πραγματική πίστη, πίστη με την καρδιά. Για τέτοια πίστη μιλάει ο Λόγος του Θεού όταν αναφέρεται σε πίστη. Πίστη που είναι απλά στα λόγια, δηλαδή δεν υπάρχει στην καρδιά δεν είναι πραγματική πίστη. Όπως ο Κύριος είπε: «από το περίσσευμα της καρδιάς λαλεί το στόμα» (κατά Ματθαίο 12:34). Η ομολογία της πίστης οφείλει λοιπόν να είναι ομολογία που πηγάζει από μια καρδιά που έχει πρώτα πιστέψει. Αλλιώς είναι κίβδηλη ομολογία. Αν λοιπόν «λέει κάποιος ότι έχει πίστη», όπως ο Ιάκωβος αναφέρει, δυο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν:
1. Η ομολογία του είναι πραγματική. Δηλαδή η ομολογία αυτή βγαίνει από την καρδιά του. Σ’ αυτή την περίπτωση το φυσικό επακόλουθο είναι ο καρπός, τα έργα. Για να το πούμε αλλιώς: αν και τα έργα δεν προηγούνται της πίστης και της σωτηρίας (δεν σωζόμαστε δηλαδή μέσω των έργων), είναι ωστόσο το φυσικό επακόλουθο της σωτηρίας, έρχονται δηλαδή σαν καρπός, σαν αποτέλεσμα της πίστης που υπάρχει στην καρδιά. Όπως ο Κύριος μας λέει:
Κατά Λουκά 6:43-45
«Δεν υπάρχει καλό δέντρο, που να κάνει άχρηστο καρπό. ούτε άχρηστο δέντρο που να κάνει καλό καρπό. Δεδομένου ότι,
κάθε δέντρο γνωρίζεται από τον καρπό του. επειδή, δεν μαζεύουν από αγκάθια σύκα ούτε τρυγούν από βάτο σταφύλια. Ο αγαθός άνθρωπος βγάζει το αγαθό από τον αγαθό θησαυρό της καρδιάς του. και ο κακός άνθρωπος βγάζει το κακό από τον κακό θησαυρό της καρδιάς του. επειδή, από το περίσσευμα της καρδιάς μιλάει το στόμα του.»
Τα έργα, ο καρπός του κάθε ανθρώπου, αποτελούν προϊόν αυτού που υπάρχει στην καρδιά του. Όπως επίσης διαβάσαμε στην προς Ρωμαίους 10:10 «με τη καρδιά πιστεύει κανείς και με το στόμα γίνεται ομολογία προς σωτηρία». Το στόμα δηλαδή πάντα οφείλει να ακολουθεί την καρδιά. Υπάρχει σωτηρία όχι όταν απλά το στόμα ομολογεί αλλά όταν η καρδιά έχει πιστέψει και σαν επακόλουθο το στόμα ομολογεί αυτή την πίστη. Και αφού τέτοιος θησαυρός, τέτοιο δέντρο, τέτοια πίστη υπάρχει στην καρδιά είναι αναμενόμενο να δούμε από αυτό το δέντρο και τον αντίστοιχο καλό καρπό. Τα καλά έργα λοιπόν είναι κάτι εντελώς φυσικό όπως ο καλός καρπός είναι κάτι εντελώς φυσικό για το καλό δέντρο.
Πίστη και έργα: τα έργα, απόδειξη ποιανού παιδιά είμαστε
‘Όταν αναγεννιέται κανείς σφραγίζεται με το πνεύμα το άγιο (προς Εφεσίους 1:13), λαμβάνει νέα φύση και γίνεται παιδί του Θεού. Αυτή τώρα η φύση, δίνει καρπό, όταν περπατάμε μ’ αυτήν - όπως και προσδοκάται από μας. Όπως ο Παύλος μας λέει αναφορικά μ’ αυτόν τον καρπό:
Προς Γαλάτες 5:22
«Ο καρπός, όμως, του πνεύματος είναι: Αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια.»
Όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά του Θεού επίσης. Αυτός είναι καλός, αγαθός, πιστός, γεμάτος αγάπη, ειρήνη πραότητα, μακροθυμία. Αφού είμαστε παιδιά του Θεού – και αναφέρομαι σε ανθρώπους που πιστεύουν με την καρδιά τους στον Ιησού Χριστό σαν Μεσσία και Γιο του Θεού – είναι απόλυτα φυσικά να έχουμε τα χαρακτηριστικά του Πατέρα μας, αγάπη αγαθοσύνη, ειρήνη , καλοσύνη, πραότητα, μακροθυμία κτλ. Είναι φυσικό δηλαδή να του μοιάζουμε! Το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά μας: είναι φυσικό να μας μοιάζουν, καθώς είναι παιδιά μας. Τα παιδιά του Θεού λοιπόν μοιάζουν τον Θεό, τον Πατέρα τους, στο ότι είναι σαν κι Αυτόν. Το ίδιο προφανώς δεν μπορεί να συμβεί με εκείνους που δεν είναι παιδιά του Θεού: αυτοί δεν μοιάζουν στον Θεό και δεν μπορούν να τον μοιάσουν καθώς δεν είναι παιδιά Του. Και πως μοιάζει ή δεν μοιάζει κανείς τον Θεό; Πολλοί απλά: στα χαρακτηριστικά, στον καρπό, στα έργα. Ο καρπός λοιπόν δείχνει ποιανού παιδιά πραγματικά είμαστε. Δείτε τον χαρακτηριστικό διάλογο του Χριστού με κάποιους Ιουδαίους που μάλιστα όπως τα συμφραζόμενα μας λένε (κατά Ιωάννη 8:30-31) είχαν πιστέψει σ’ Αυτόν, αλλά έπειτα από τον παρακάτω διάλογο θελαν να τον λιθοβολήσουν (κατά Ιωάννη 8:59)!
Κατά Ιωάννη 8:38-44
«Εγώ μιλάω ότι είδα κοντά στον Πατέρα μου. και εσείς, παρόμοια, κάνετε ότι είδατε κοντά στον πατέρα σας. Αποκρίθηκαν και του είπαν: Ο πατέρας μας είναι ο Αβραάμ. Ο Ιησούς λέει σ' αυτούς:
Αν ήσασταν παιδιά τού Αβραάμ, θα κάνατε τα έργα τού Αβραάμ
….. Τώρα, όμως, ζητάτε να με θανατώσετε, έναν άνθρωπο που σας μίλησα την αλήθεια, την οποία άκουσα από τον Θεό. αυτό ο Αβραάμ δεν το έκανε.
Εσείς κάνετε τα έργα τού πατέρα σας. Του είπαν, λοιπόν: Εμείς δεν γεννηθήκαμε από πορνεία. έναν πατέρα έχουμε, τον Θεό. Ο Ιησούς, λοιπόν, είπε σ' αυτούς:
Αν ο Θεός ήταν πατέρας σας, θα αγαπούσατε εμένα. επειδή, εγώ από τον Θεό βγήκα, και έρχομαι. δεδομένου ότι, δεν ήρθα από τον εαυτό μου, αλλά με απέστειλε εκείνος….
Εσείς είστε από τον πατέρα σας τον διάβολο, και τις επιθυμίες του πατέρα σας θέλετε να κάνετε.»
Οι άνθρωποι αυτοί πίστευαν ότι πατέρας τους ήταν ο Θεός. Αν όμως ο Θεός ήταν ο Πατέρας τους θα έκαναν και τα έργα Αυτού. Αυτοί όμως έκαναν τα έργα του διαβόλου. Ποιος λοιπόν ήταν ο πατέρας τους; Αυτό του οποίου τα έργα έκαναν, ο διάβολος.
Αυτό που θέλω να πω με τα παραπάνω είναι ότι τα έργα, ο καρπός αποτελούν απόδειξη ποιανού παιδί είναι ο καθένας. Αν κάποιος είναι πραγματικά παιδί του Θεού, τα έργα του Θεού θα κάνει, και μάλιστα εντελώς φυσικά γιατί είναι στο DNA του. Ο Θεός τον έκανε γι’ αυτό. Όπως η προς Εφεσίους 2:10 μας λέει: κτιστήκαμε, δημιουργηθήκαμε, φτιαχτήκαμε, είναι στο πνευματικό μας DNA να κάνουμε τα καλά έργα που ο Θεός έχει προετοιμάσει για μας. Τα έργα λοιπόν αν και δεν προηγούνται της πίστης και της σωτηρίας, ωστόσο την ακολουθούν. Πίστη που δεν έχει δώσει ποτέ καρπό, πίστη χωρίς έργα είναι πραγματικά όπως η Ιακώβου 2 μας λέει: νεκρή.
Ξέρω ότι μερικοί ίσως να δυσκολεύονται να πιστέψουν αυτά που λέω γιατί υπάρχει σε μερικές εκκλησίες μια ιδέα που λέει «ομολόγησε τον Χριστό Κύριο σου και θα σωθείς». Αυτό δεν είναι σωστό. «Πίστεψε με την καρδιά σου ότι ο Θεός ανέστησε τον Χριστό από τους νεκρούς και ομολόγησε τον έπειτα σαν Κύριο. Τότε θα σωθείς» (προς Ρωμαίους 10:9-10). Αυτό είναι σωστό. Είναι η πίστη που σώζει και η ομολογία απλά ομολογεί αυτή την πίστη. Όπως ο Κύριος είπε:
Κατά Ματθαίο 7:21
«Δεν θα μπει μέσα στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει σε μένα: Κύριε, Κύριε. αλλ' αυτός που πράττει το θέλημα του Πατέρα μου, ο οποίος είναι στους ουρανούς.»
Το να λέει κάποιος «Κύριε, Κύριε», δεν είναι αρκετό. Θα πρέπει να το εννοεί κιόλας. Και αν το εννοεί ή όχι θα φανεί από τον καρπό. Και ναι μεν μπορεί να πέσει κάνεις σε λάθη που θα επηρεάσουν, και ίσως και σημαντικά την καρποφορία του, ωστόσο δεν είναι δυνατόν να είναι άκαρπος δια βίου. Χριστιανός που είναι δια βίου άκαρπος, πολύ απλά δεν είναι Χριστιανός1. Ξέρω ότι αυτά ίσως δυσαρεστήσουν κάποιους αναγνώστες όμως αυτή είναι πιστεύω η αλήθεια του Λόγου.
Για να συνοψίσουμε: όταν υπάρχει πραγματική πίστη στην καρδιά ενός ανθρώπου, τα έργα έρχονται φυσικά, όπως το φρούτο έρχεται φυσικά από το δέντρο. Έχουμε κτιστεί, δημιουργηθεί, φτιαχτεί, είναι φυσικό σε μας να κάνουμε, τα καλά έργα που ο Θεός έχει ήδη προετοιμάσει για μας (προς Εφεσίους 2:10).
Αυτή είναι λοιπόν η μια περίπτωση ανθρώπου: η περίπτωση του ανθρώπου του οποίου η ομολογία είναι αποτέλεσμα της πίστης που έχει στην καρδιά του, είναι δηλαδή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ.
Πίστη και έργα: αυτός που «λέει ότι έχει πίστη»
Πέρα τώρα από αυτή την περίπτωση, υπάρχει και μια άλλη περίπτωση. Και αυτή είναι η περίπτωση της πίστης που «λέει κάποιος ότι έχει», αλλά που όμως είναι πίστη απλά και μόνο στα λόγια. Αυτή είναι η περίπτωση του ανθρώπου που δεν έχει πιστέψει πραγματικά στην καρδιά του και που απλά για διαφόρους λόγους παριστάνει τον πιστό, απατώντας μάλιστα πολλές φορές και τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτός ο άνθρωπος ΔΕΝ είναι αναγεννημένος και επομένως το μόνο που έχει είναι η αμαρτωλή φύση του Αδάμ. Έχει δηλαδή δέντρο σάπιο, άρρωστο, και από τέτοιο δέντρο δεν πρόκειται ποτέ να βγουν καλοί καρποί. Αν λοιπόν κάποιος «λέει ότι έχει πίστη» αλλά δεν παράγει καθόλου τον αντίστοιχο καρπό θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν αυτή η πίστη είναι αληθινά πραγματική πίστη. Όπως είπε ο Κύριος: «από τον καρπό γνωρίζεται το δέντρο». Βλέποντας τον καρπό ξέρουμε και το δέντρο. Εδώ θα πρέπει να κάνουμε καθαρό ότι αυτό το άρθρο δεν αποσκοπεί στο να κάνει τους ανθρώπους καχύποπτους αναφορικά με την σωτηρία των άλλων. Ο Θεός θα κρίνει το έργο του καθενός και αυτός γνωρίζει τις καρδιές μας. Αυτό όμως που αυτό το άρθρο αποσκοπεί είναι να ξυπνήσει τον αναγνώστη, σε περίπτωση που επαναπαύεται στο ότι κάπου κάποτε έκανε μια ομολογία πίστης χωρίς τίποτα περισσότερο να συμβεί στην ζωή του. Αν νομίζει κάνεις ότι η ομολογία από μόνη της σώζει είναι γελασμένος. Είναι η πίστη που σώζει. Και αν αυτή υπάρχει τότε δεν χρειάζεται καν «να λέει κάποιος ότι έχει πίστη», αλλά αυτή θα φαίνεται από τα έργα, τον καρπό της πίστης αυτής.
Έχοντας δει τα παραπάνω ας διαβάσουμε τώρα και πάλι τον Ιάκωβο:
«Ποιο το όφελος, αδελφοί μου, αν κάποιος λέει ότι έχει πίστη, και δεν έχει έργα; Μήπως η πίστη [που λέει ότι έχει] μπορεί να τον σώσει;»
Μπορεί η κίβδηλη πίστη, η πίστη που είναι μόνο στα λόγια αλλά όχι στην καρδιά να σώσει εκείνον που λέει ότι την έχει; ΟΧΙ. Ο καρπός, το περπάτημα στα έργα που ο Θεός έχει προετοιμάσει για μας (προς Εφεσίους 2:10) είναι φυσικό επακόλουθο της πίστης. Όπως από την πορτοκαλιά βγαίνουν πορτοκάλια, έτσι και από τον αναγεννημένο πιστό, αυτόν που έχει το πνεύμα του Θεού μέσα του, βγαίνει και ο αντίστοιχος καρπός. Αν κάποιος λέει ότι έχει πίστη αλλά δεν έχει τον καρπό που συνοδεύει την πίστη τότε πιθανόν να μην έχει την πίστη που λέει ότι έχει. Τέτοια «πίστη», πίστη στα λόγια και μόνο, είναι πραγματικά νεκρή, σαν το νεκρό δέντρο που δεν δίνει τίποτα. Και σ’ αυτόν τον άνθρωπο λέει ο Ιάκωβος: «Μήπως η πίστη που λέει ότι έχει μπορεί να τον σώσει». Και η απάντηση είναι καθαρά: ΟΧΙ.
Υποσημειώσεις
1. Κάποιος τώρα μπορεί να ρωτήσει: και τι συμβαίνει αν κάποιος δέχτηκε τον Κύριο λίγο μόλις πριν πεθάνει; Όπως έχουμε πει η σωτήρια είναι δια της πίστης. Έτσι αν κάποιος πίστεψε με την καρδιά του στον Κύριο Ιησού Χριστό και μετά από ένα λεπτό πέθανε, θα σωθεί. Αυτό το άρθρο δεν λέει ότι η σωτήρια είναι με έργα. Η σωτήρια είναι δια της πίστης και μόνο. Όμως η πραγματική πίστη φέρνει καρπό. Έτσι ο καρπός, τα έργα, είναι το σημάδι της πραγματικής πίστης. Αυτό είναι που λέμε σ’ αυτό το άρθρο.